De val van de markt in de herfst van 2008

Hypotheekcrisis. Kredietcrisis. Ineenstorting van de bank. Bailout van de overheid. Zinnen als deze verschenen vaak in de krantenkoppen gedurende de herfst van 2008, een periode waarin de grote financiële markten meer dan 30% van hun waarde verloren. Deze periode behoort ook tot de meest gruwelijke in de geschiedenis van de Amerikaanse financiële markt. Degenen die deze gebeurtenissen hebben meegemaakt, zullen de onrust waarschijnlijk nooit vergeten. Dus wat is er precies gebeurd en waarom? Lees verder om te ontdekken hoe de explosieve groei van de subprime-hypotheekmarkt, die in 1999 begon, een belangrijke rol speelde bij het bepalen van de onrust die slechts negen jaar later zou plaatsvinden.

Ongekende groei en consumentenschuld

Subprime hypotheken zijn hypotheken gericht op leners met minder dan perfect krediet en minder dan voldoende besparingen. Een toename van het lenen van subprime begon in 1999 toen de Federal National Mortgage Association (algemeen aangeduid als Fannie Mae) een gezamenlijke inspanning begon om woningkredieten toegankelijker te maken voor mensen met minder krediet en spaargeld dan doorgaans nodig is. Het idee was om iedereen te helpen de Amerikaanse droom van eigenwoningbezit te bereiken. Omdat deze kredietnemers als risicovol werden beschouwd, hadden hun hypotheken onconventionele voorwaarden die dat risico weerspiegelden, zoals hogere rentetarieven en variabele betalingen. (Meer informatie in Subprime Lending: Helping Hand or Underhanded? )

Terwijl velen grote welvaart zagen toen de subprime-markt begon te exploderen, zagen anderen rode vlaggen en potentieel gevaar voor de economie. Bob Prechter, de oprichter van Elliott Wave International, voerde consequent aan dat de uit de hand gelopen hypotheekmarkt een bedreiging voor de Amerikaanse economie vormde, omdat de hele industrie afhankelijk was van steeds toenemende vastgoedwaarden.

Vanaf 2002 hadden de door de overheid gesponsorde hypotheekverstrekkers Fannie Mae en Freddie Mac voor meer dan $ 3 biljoen aan hypothecair krediet verstrekt. In zijn boek 'Conquer the Crash', zei Prechter, uit 2002, 'is vertrouwen het enige dat dit gigantische kaartenhuis in stand houdt'. De rol van Fannie en Freddie is om hypotheken terug te kopen van de geldschieters die ze hebben gemaakt, en geld te verdienen wanneer hypotheeknota's worden betaald. Zo leidde de steeds hogere hypotheekstandaard tot een verlammende omzetdaling voor deze twee bedrijven. (Meer informatie in Fannie Mae, Freddie Mac en de kredietcrisis van 2008. )

Tot de meest potentieel dodelijke hypotheken die aan subprime-leners werden aangeboden, behoorden de ARM met alleen rente en de betalingsoptie ARM, beide hypotheken met instelbare rente. Beide hypotheekvormen laten de kredietnemer veel lagere initiële betalingen doen dan bij een hypotheek met een vaste rente. Na een periode van tijd, vaak slechts twee of drie jaar, worden deze ARM's opnieuw ingesteld. De betalingen fluctueren dan net zo vaak als maandelijks en worden vaak veel groter dan de initiële betalingen.

In de stijgende markt die bestond van 1999 tot 2005, waren deze hypotheken vrijwel risicovrij. Een lener, die ondanks de lage hypotheekbetalingen een positief eigen vermogen heeft, omdat zijn woning sinds de aankoopdatum in waarde is gestegen, kan de woning gewoon met winst verkopen in het geval hij de toekomstige hogere betalingen niet kan betalen. Velen beweerden echter dat deze creatieve hypotheken een ramp waren die op het punt stond te gebeuren in het geval van een recessie op de huizenmarkt, waardoor eigenaren in een negatieve aandelenpositie zouden raken en het onmogelijk zou worden om te verkopen.

Om het potentiële hypotheekrisico te vergroten, bleef de totale consumentenschuld in het algemeen verbazingwekkend snel groeien en in 2004 bereikte het voor het eerst $ 2 triljoen. Howard S. Dvorkin, president en oprichter van Consolidated Credit Counseling Services Inc., een non-profit organisatie voor schuldenbeheer, vertelde destijds aan de Washington Post : "Het is een enorm probleem. Je kunt niet het rijkste land ter wereld zijn en al je landgenoten hebben in de schulden zitten. "

De daaropvolgende opkomst van creatieve hypotheekgerelateerde beleggingsproducten

Tijdens de aanloop van de huizenprijzen werd de markt voor door hypotheken gedekte effecten (MBS) populair bij commerciële beleggers. Een MBS is een pool van hypotheken gegroepeerd in één enkele zekerheid. Beleggers profiteren van de premies en rentebetalingen op de individuele hypotheken die het bevat. Deze markt is zeer winstgevend zolang de huizenprijzen blijven stijgen en huiseigenaren hun hypotheekbetalingen blijven doen. De risico's werden echter maar al te reëel toen de huizenprijzen begonnen te dalen en huiseigenaren in groten getale in gebreke bleven. (Leer hoe vier grote spelers uw hypotheek opsplitsen en dobbelstenen op de secundaire markt in Achter de schermen van uw hypotheek .)

Een ander populair beleggingsinstrument in deze periode was de kredietderivaat, ook wel credit default swap (CDS) genoemd. CDS's zijn ontworpen als een methode om de kredietwaardigheid van een bedrijf af te dekken, vergelijkbaar met verzekeringen. Maar in tegenstelling tot de verzekeringsmarkt, was de CDS-markt niet gereguleerd, wat betekent dat er geen vereiste is dat de emittenten van CDS-contracten voldoende geld in reserve houden om uit te betalen in een worst-case scenario (zoals een economische neergang). Dit was precies wat er begin 2008 met American International Group (AIG) gebeurde, omdat het enorme verliezen aankondigde in haar portefeuille van onderschreven CDS-contracten die het zich niet kon veroorloven. (Meer informatie over dit beleggingsinstrument vindt u in Credit Default Swaps: een introductie en een gigantische gigant: een case study van AIG .)

Markt daalt

In maart 2007, met het falen van Bear Stearns als gevolg van enorme verliezen als gevolg van het betrekken van veel van de beleggingsvehikels die rechtstreeks verband hielden met de markt voor subprime-hypotheken, werd het duidelijk dat de hele markt voor subprime-leningen in moeilijkheden verkeerde. Huiseigenaren liepen in gebreke met hoge tarieven omdat alle creatieve variaties van subprime-hypotheken werden gereset naar hogere betalingen, terwijl de huizenprijzen daalden. Huiseigenaren stonden ondersteboven - ze waren meer aan hun hypotheek verschuldigd dan hun huizen waard waren - en konden niet langer gewoon hun weg uit hun huizen slaan als ze de nieuwe, hogere betalingen niet konden doen. In plaats daarvan verloren ze hun huizen door afscherming en vroegen ze vaak faillissement aan. (Bekijk de factoren die ervoor zorgden dat deze markt oplaaide en opbrandde in The Fuel That Fed The Subprime Meltdown .)

Ondanks deze ogenschijnlijke puinhoop bleven de financiële markten hoger in oktober 2007, met de Dow Jones Industrial Average (DJIA) die op 9 oktober 2007 een hoogste punt bereikte van 14.164. De onrust haalde uiteindelijk in en tegen december 2007 hadden de Verenigde Staten in een recessie gevallen. Begin juli 2008 zou de Dow Jones Industrial Average voor het eerst in meer dan twee jaar onder de 11.000 worden verhandeld. Dat zou niet het einde van de achteruitgang zijn.

Op zondag 7 september 2008, met de financiële markten bijna 20% lager dan de pieken van oktober 2007, kondigde de regering de overname aan van Fannie Mae en Freddie Mac als gevolg van verliezen door zware blootstelling aan de instortende subprime hypotheekmarkt. Een week later, op 14 september, bezweek grote investeringsmaatschappij Lehman Brothers aan zijn eigen overmatige blootstelling aan de subprime hypotheekmarkt en kondigde op dat moment de grootste faillissementsaanvraag in de Amerikaanse geschiedenis aan. De volgende dag kelderden de markten en sloot de Dow 499 punten op 10.917.

De ineenstorting van Lehman trapsgewijs, resulterend in de intrinsieke waarde van het Reserve Primair Fonds daalde tot $ 1 per aandeel op 16 september 2008. Beleggers kregen vervolgens te horen dat zij voor elke geïnvesteerde $ 1 recht hadden op slechts 97 cent. Dit verlies was te wijten aan het bezit van commercial paper uitgegeven door Lehman en was pas de tweede keer in de geschiedenis dat de aandelenwaarde van een geldmarktfonds "het geld heeft gebroken". Er ontstond paniek in de geldmarktsector, wat resulteerde in massale terugbetalingsverzoeken. (Voor gerelateerde literatuur, zie Zal uw geldmarktfonds het geld breken? En Case Study: The Collapse of Lehman Brothers .)

Op dezelfde dag kondigde Bank of America (NYSE: BAC) aan dat het Merrill Lynch kocht, het grootste beursvennootschap van het land. Bovendien werd het krediet van AIG (NYSE: AIG), een van de toonaangevende financiële bedrijven van het land, verlaagd als gevolg van het afsluiten van meer kredietderivatencontracten dan het zich kon veroorloven. Op 18 september 2008 begon het gepraat over een reddingsplan van de overheid, waardoor de Dow 410 punten omhoog ging. De volgende dag stelde minister van Financiën Henry Paulson voor om een ​​Troubled Asset Relief Program (TARP) van maar liefst $ 1 biljoen beschikbaar te stellen om giftige schulden op te kopen om een ​​volledige financiële crisis te voorkomen. Ook op deze dag heeft de Securities and Exchange Commission (SEC) een tijdelijk verbod op short-selling van de aandelen van financiële bedrijven ingesteld, in de overtuiging dat dit de markten zou stabiliseren. De markten stegen sterk in het nieuws en investeerders stuurden de Dow 456 punten omhoog naar een intraday-hoogtepunt van 11.483, waarmee uiteindelijk 361 werd afgesloten op 11.388. Deze hoogtepunten zouden van historisch belang blijken te zijn, aangezien de financiële markten drie weken volledige onrust zouden ondergaan.

Volledige financiële onrust

De Dow zou 3.600 punten dalen van 19 september 2008, intraday high van 11.483 tot 10 oktober 2008, intraday low van 7.882. Het volgende is een samenvatting van de belangrijkste Amerikaanse gebeurtenissen die zich tijdens deze historische periode van drie weken hebben voltrokken.

• 21 september 2008: Goldman Sachs (NYSE: GS) en Morgan Stanley (NYSE: MS), de laatste twee van de belangrijkste investeringsbanken die nog overeind zijn, converteren van investeringsbanken naar bankholdings om meer flexibiliteit te krijgen voor het verkrijgen van reddingsfinanciering.
• 25 september 2008: Na een bankrun van 10 dagen grijpt de Federal Deposit Insurance Corporation (FDIC) Washington Mutual, vervolgens de grootste spaar- en lening van het land, die zwaar was blootgesteld aan subprime hypotheekschuld. De activa worden overgedragen aan JPMorgan Chase (NYSE: JPM).
• 28 september 2008: Het TARP-reddingsplan loopt vast in het Congres.
• 29 september 2008: De Dow daalt met 774 punten (6, 98%), de grootste puntdaling in de geschiedenis. Citigroup (NYSE: C) verwerft ook Wachovia, vervolgens de op vier na grootste Amerikaanse bank.
• 3 oktober 2008: Een herwerkt TARP-plan van $ 700 miljard, omgedoopt tot de Emergency Economic Stabilization Act van 2008, heeft een tweevoudige stemming in het Congres. (Amerikaanse reddingsoperaties gaan helemaal terug tot 1792. Leer hoe de grootste de economie hebben beïnvloed in Top 6 Amerikaanse financiële reddingsoperaties .)
• 6 oktober 2008: De Dow sluit voor het eerst sinds 2004 onder de 10.000.
• 22 oktober 2008: President Bush kondigt aan dat hij op 15 november 2008 een internationale conferentie van financiële leiders zal organiseren.

Het komt neer op

De gebeurtenissen van de herfst van 2008 zijn een les in wat er uiteindelijk gebeurt wanneer rationeel denken plaats maakt voor irrationaliteit. Hoewel goede bedoelingen waarschijnlijk de katalysator waren die leidde tot de beslissing om de subprime-hypotheekmarkt in 1999 uit te breiden, verloor de Verenigde Staten ergens zijn verstand. Hoe hoger de huizenprijzen gingen, hoe creatiever de geldschieters probeerden om ze nog hoger te houden, met een schijnbaar volledige minachting voor de mogelijke gevolgen. Wanneer we de irrationele groei van de subprime-hypotheekmarkt beschouwen, samen met de creatief ontwikkelde voertuigen, in combinatie met de explosie van de schulden van de consument, was de financiële onrust van 2008 misschien niet zo onvoorspelbaar als velen zouden willen geloven.