De impact van de Sarbanes-Oxley-wet van 2002

Na een lange periode van bedrijfsschandalen (bijv. Enron en Worldcom) in de Verenigde Staten van 2000 tot 2002, werd de Sarbanes-Oxley Act (SOX) in juli 2002 aangenomen om het vertrouwen van beleggers in de financiële markten te herstellen en lacunes te dichten die het mogelijk maakten openbare bedrijven om beleggers te bedriegen. De wet had een diepgaand effect op corporate governance in de VS. De Sarbanes-Oxley Act vereist dat openbare bedrijven auditcomités versterken, interne controles uitvoeren, bestuurders en functionarissen persoonlijk aansprakelijk stellen voor de juistheid van financiële overzichten en de openbaarmaking versterken. De Sarbanes-Oxley-wet stelt ook strengere strafrechtelijke sancties vast voor effectenfraude en verandert de manier waarop openbare boekhoudkantoren werken.

Belangrijkste leerpunten

• De Sarbanes-Oxley-wet van 2002 werd door het Congres aangenomen als reactie op wijdverbreide bedrijfsfraude en faillissementen.
• De wet heeft nieuwe regels voor bedrijven geïmplementeerd, zoals het vaststellen van nieuwe auditorstandaarden om belangenconflicten te verminderen en de verantwoordelijkheid voor de volledige en nauwkeurige afhandeling van financiële rapporten over te dragen.
• Om fraude en misbruik van bedrijfsmiddelen tegen te gaan, legt de wet strengere straffen op voor overtreders.
• Om de transparantie te vergroten, heeft de wet de openbaarmakingsvereisten verbeterd, zoals het openbaar maken van materiële regelingen buiten de balans.

Wat doet de Sarbanes-Oxley-wet?

Een direct effect van de Sarbanes-Oxley-wet op de corporate governance is de versterking van de auditcomités van overheidsbedrijven. Het auditcomité krijgt ruime invloed bij het toezicht op de boekhoudkundige beslissingen van het topmanagement. Het auditcomité, een onderdeel van de raad van bestuur dat bestaat uit niet-managementleden, kreeg nieuwe verantwoordelijkheden, zoals het goedkeuren van tal van audit- en niet-auditdiensten, het selecteren en controleren van externe auditors en het behandelen van klachten over de boekhoudpraktijken van het management.

De Sarbanes-Oxley Act verandert de verantwoordelijkheid van het management voor financiële rapportage aanzienlijk. De wet vereist dat topmanagers persoonlijk de juistheid van financiële rapporten certificeren. Als een topmanager willens en wetens een valse verklaring aflegt, kan hij tussen de 10 en 20 jaar gevangenisstraf krijgen. Als het bedrijf door het wangedrag van het management wordt gedwongen een vereiste boekhoudkundige aanpassing aan te brengen, kan van topmanagers worden geëist dat ze hun bonussen of winsten uit de verkoop van de aandelen van het bedrijf opgeven. Als de bestuurder of functionaris is veroordeeld voor een schending van het effectenrecht, kan hem worden verboden in dezelfde functie bij de naamloze vennootschap te werken.

De Sarbanes-Oxley Act versterkt de meldingsplicht aanzienlijk. Openbare bedrijven zijn verplicht om materiële buitenbalansregelingen, zoals operationele leasing en special purpose entity's, openbaar te maken. Het bedrijf is ook verplicht om pro-forma verklaringen bekend te maken en hoe deze eruit zouden zien volgens de algemeen aanvaarde boekhoudprincipes (GAAP). Insiders moeten hun voorraadtransacties ook binnen twee werkdagen melden bij de Securities and Exchange Commission (SEC).

De Sarbanes-Oxley Act legt strengere straffen op voor het belemmeren van gerechtigheid, effectenfraude, postfraude en draadfraude. De maximale straftermijn voor effectenfraude is verhoogd tot 25 jaar en de maximale gevangenisstraf voor de obstructie van justitie tot 20 jaar. De wet verhoogde de maximale boetes voor post- en elektronische fraude van vijf tot 20 jaar gevangenisstraf. Ook verhoogt de Sarbanes-Oxley-wet de boetes voor openbare bedrijven die hetzelfde misdrijf plegen aanzienlijk.

Het duurste deel van de Sarbanes-Oxley-wet is artikel 404, dat openbare bedrijven verplicht om uitgebreide interne controletests uit te voeren en een intern controleverslag bij hun jaarlijkse audits op te nemen. Het testen en documenteren van handmatige en geautomatiseerde controles bij financiële rapportage vereist een enorme inspanning en betrokkenheid van niet alleen externe accountants, maar ook ervaren IT-personeel. De nalevingskosten zijn vooral lastig voor bedrijven die sterk afhankelijk zijn van handmatige controles. De Sarbanes-Oxley Act heeft bedrijven aangemoedigd om hun financiële rapportage efficiënter, gecentraliseerd en geautomatiseerd te maken. Toch vinden sommige critici dat al deze controles de wet duur maken om na te leven, waardoor personeel wordt afgeleid van de kernactiviteiten en groei wordt ontmoedigd.

Ten slotte heeft de Sarbanes-Oxley-wet de Public Company Accounting Oversight Board opgericht, die normen voor openbare accountants bekendmaakt, hun belangenconflicten beperkt en om dezelfde vijf jaar een leidende auditpartnerrotatie vereist voor dezelfde beursgenoteerde onderneming.