distributie
Rantsoenering is de praktijk van het beheersen van de distributie van een goed of dienst om schaarste het hoofd te bieden.
ONDERBREKING Rantsoenering
Rantsoenering omvat de gecontroleerde distributie van een schaars goed of dienst. Aan een persoon kan bijvoorbeeld een bepaalde hoeveelheid voedsel per week worden toegewezen, of huishoudens kunnen hun gazons alleen op bepaalde dagen water geven.
Volgens de wet van vraag en aanbod, wanneer het beschikbare aanbod van een goed of dienst onder de gevraagde hoeveelheid valt, stijgt de evenwichtsprijs, vaak tot onbetaalbare niveaus. Rantsoenering drukt kunstmatig de prijs door beperkingen aan de vraag te stellen (er kunnen ook prijsplafonds worden opgelegd, waardoor rantsoenering nodig is om een bepaald aanbod te handhaven). Rantsoenering leidt meestal tot tekorten.
Het Arabische olieembargo uit 1973 zorgde bijvoorbeeld voor een daling van de benzinevoorraden in de VS, waardoor de prijzen omhoog gingen. De federale overheid rantsoeneerde binnenlandse olievoorraden aan staten, die op hun beurt systemen implementeerden om hun beperkte voorraden te rantsoeneren. In sommige staten mochten auto's met kentekenplaten die op oneven nummers eindigen, bijvoorbeeld alleen op oneven genummerde datums tanken. Deze reacties zorgden ervoor dat de gasprijzen niet verder stegen, maar leidden tot lange rijen.
Klassieke economische theorie suggereert dat wanneer de vraag het aanbod overtreft, de prijzen stijgen en de hoge prijzen op hun beurt de vraag beperken en nieuwe toetreders tot de markt aanmoedigen, het aanbod vergroten en de prijzen weer op een redelijk niveau brengen. Als de realiteit zo eenvoudig zou zijn, zou rantsoenering zowel contraproductief zijn - omdat het tekorten creëert - als onnodig, omdat een markt zal optreden om zichzelf opnieuw te stabiliseren. Het probleem is dat voor sommige goederen en diensten - voedsel, brandstof en medische zorg - de vraag niet-elastisch is; dat wil zeggen, het valt niet in verhouding tot prijsstijgingen. Andere problemen zorgen ervoor dat markten niet opnieuw in evenwicht komen, zoals de klassieke theorie zou voorspellen: het betreden van nieuwe leveranciers is misschien niet mogelijk als het tekort het gevolg is van een mislukte oogst, oorlog, natuurramp, belegering of embargo.
Geconfronteerd met de keuze om de prijzen van basisbehoeften onverbiddelijk te laten stijgen, of rantsoenen op te leggen, kiezen regeringen meestal voor het laatste. De keuze is misschien niet ideaal, maar het is niet noodzakelijk irrationeel, omdat het alternatief onrust kan zijn.
Veel kapitalistische economieën hebben tijdelijk hun toevlucht genomen tot rantsoenering om tekorten in oorlogstijd of rampen op te vangen: de VS en Groot-Brittannië hebben tijdens de Tweede Wereldoorlog rantsoenboeken uitgegeven, bijvoorbeeld over het beperken van de hoeveelheden banden, benzine, suiker, vlees, boter en andere goederen die kunnen worden gekocht. In communistische landen was rantsoenering daarentegen in veel gevallen een permanent of semi-permanent kenmerk van het dagelijks leven. In Cuba in 2017 geeft een rantsoenboek een persoon recht op vijf pond rijst, een zak koffie en een halve fles bakolie elke maand zonder extra kosten. Omdat dat niet genoeg is om te overleven, moeten Cubanen extra benodigdheden kopen op de open markt, waar de prijs van rijst ongeveer 20 keer hoger is.
Rantsoenering biedt regeringen een manier om de vraag te beperken, het aanbod en de plafondprijzen te reguleren, maar het neutraliseert de wetten van vraag en aanbod niet volledig. Zwarte markten ontstaan vaak wanneer rantsoenering van kracht is. Hiermee kunnen mensen gerantsoeneerde goederen verhandelen die ze misschien niet willen hebben voor goederen die ze wel hebben. Ze stellen mensen ook in staat goederen en diensten te verkopen voor prijzen die meer in overeenstemming zijn met de vraag, waardoor de intentie van rantsoenering en prijscontrole wordt ondermijnd, maar soms tekorten worden verlicht. Zwarte markten genereren vaak winst voor leden van dezelfde overheidsinstanties die rantsoenen opleggen, waardoor ze bijna onmogelijk zijn uit te roeien. In sommige gevallen worden ze expliciet getolereerd, zoals bij Cuba's markten voor goederen die in onvoldoende hoeveelheden worden gerantsoeneerd.
Vergelijk beleggingsrekeningen Aanbieder Naam Beschrijving Adverteerder Openbaarmaking × De aanbiedingen die in deze tabel worden weergegeven, zijn afkomstig van samenwerkingsverbanden waarvan Investopedia een vergoeding ontvangt.