Wat is de gebroken raamfout?

De gebroken raamfout is een parabel die soms wordt gebruikt om het probleem te illustreren met het idee dat oorlog voeren goed is voor de economie van een land. De bredere boodschap is dat een gebeurtenis die gunstig lijkt voor degenen die er direct bij betrokken zijn, negatieve economische gevolgen kan hebben voor vele anderen.

De gebroken raamfout werd voor het eerst uitgedrukt door de 19e-eeuwse Franse econoom Frederic Bastiat.

Onbedoelde gevolgen

In het verhaal van Bastiat, breekt een jongen een raam. De stedelingen die kijken, besluiten dat de jongen de gemeenschap daadwerkelijk een dienst heeft gedaan, omdat zijn vader de glazenmaker van de stad moet betalen om het kapotte paneel te vervangen. De glaszetter zal dan het extra geld aan iets anders uitgeven, waarmee de lokale economie snel wordt opgestart. De toeschouwers gaan geloven dat het breken van vensters de economie stimuleert.

Belangrijkste leerpunten

• De gebroken raamfout suggereert dat een economische gebeurtenis onvoorziene en negatieve rimpeleffecten kan hebben.
• Een boost voor een deel van de economie kan verliezen veroorzaken voor andere sectoren van de economie.
• De gelijkenis is gebruikt om de negatieve economische effecten van oorlog te illustreren.

Bastiat wijst erop dat verdere analyse de misvatting blootlegt. Door zijn vader te dwingen voor een raam te betalen, heeft de jongen het beschikbare inkomen van zijn vader verlaagd. Zijn vader zal geen nieuwe schoenen of andere luxeartikelen kunnen kopen. Zo kan het kapotte raam de glaszetter helpen, maar tegelijkertijd berooft het andere industrieën en vermindert het de hoeveelheid besteed aan andere goederen.

Bastiat merkte ook op dat de stedelingen het gebroken raam als een verlies van een deel van de werkelijke waarde van de stad hadden moeten beschouwen.

Bovendien vertegenwoordigt het vervangen van iets dat al is gekocht, onderhoudskosten, geen aankoop van nieuwe goederen en onderhoud stimuleert de productie niet.

Kortom, Bastiat suggereert dat vernietiging niet loont in economische zin.

De oorlogseconomie

De gebroken raamfout wordt vaak gebruikt om het idee in diskrediet te brengen dat oorlog voeren de economie van een land stimuleert. Net als bij het gebroken raam zorgt oorlog ervoor dat middelen en kapitaal worden omgeleid van het produceren van consumptiegoederen en diensten naar het bouwen van oorlogswapens.

Oorlog hevelt middelen en kapitaal af die worden gebruikt om consumptiegoederen te produceren en wijdt het opnieuw aan de productie van wapens.

Bovendien zal naoorlogse wederopbouw voornamelijk onderhoudskosten met zich meebrengen en de productie van consumentengoederen en -diensten verder onder druk zetten. De conclusie is dat landen veel beter af zijn als ze helemaal niet vechten.

Verloren verkoopkansen

De gebroken raamfout toont ook de verkeerde conclusies van de toeschouwers. Bij het overwegen van de gelukkige glazenmaker die wat geld gaat verdienen met het repareren van het raam, zijn ze anderen vergeten die nadelig zullen worden getroffen, zoals de schoenmaker die een verkoop heeft verloren.

In die zin komt de misvatting voort uit het nemen van een beslissing door alleen naar de direct betrokken partijen te kijken op de korte termijn. Bastiat betoogt dat we eerder moeten kijken naar al diegenen wier activiteiten door het gebroken raam worden getroffen. Dit concept wordt ook toegepast op het recente programma "Cash for Clunkers".