Een korte geschiedenis van het beleggingsfonds

Beleggingsfondsen trokken echt de aandacht van het publiek in de jaren tachtig en negentig, toen beleggingen in beleggingsfondsen recordhoogten bereikten en beleggers ongelooflijke rendementen zagen. Het idee om activa te beleggen voor beleggingsdoeleinden bestaat echter al lang.

Hier kijken we naar de evolutie van dit beleggingsinstrument, vanaf het begin in Nederland in de 19e eeuw tot zijn huidige status als een groeiende, internationale industrie met fondsen die alleen al in de Verenigde Staten triljoenen dollars vertegenwoordigen.

In het begin

Historici zijn onzeker over de oorsprong van beleggingsfondsen. Sommigen noemen de closed-end beleggingsmaatschappijen die in 1822 door koning Willem I in Nederland zijn opgericht als de eerste beleggingsfondsen, terwijl anderen wijzen op een Nederlandse handelaar genaamd Adriaan van Ketwich, wiens eerdere beleggingsvertrouwen in 1774 de koning misschien op het idee heeft gebracht. Van Ketwich theoretiseerde waarschijnlijk dat diversificatie de aantrekkelijkheid van investeringen voor kleinere investeerders met minimaal kapitaal zou vergroten. De naam van het fonds van Ketwich, Eendragt Maakt Magt, vertaalt zich in 'eenheid schept kracht'. De volgende golf van bijna-beleggingsfondsen omvatte een beleggingsfonds dat in 1849 in Zwitserland werd gelanceerd, gevolgd door vergelijkbare voertuigen die in de jaren 1880 in Schotland werden opgericht.

Het idee om middelen te bundelen en risico's te spreiden met behulp van closed-end-investeringen vond al snel wortel in Groot-Brittannië en Frankrijk, en bereikte in de jaren 1890 zijn weg naar de Verenigde Staten. De Boston Personal Property Trust, opgericht in 1893, was het eerste closed-end fonds in de VS De oprichting van het Alexander Fund in 1907 in Philadelphia was een belangrijke stap in de evolutie naar wat we kennen als het moderne beleggingsfonds. Het Alexander Fonds bevatte halfjaarlijkse uitgiften en stond beleggers toe om op verzoek opnames te maken.

De komst van het moderne fonds

De oprichting van het Massachusetts Investors 'Trust in Boston luidde de komst van het moderne beleggingsfonds in 1924 in. Het fonds werd in 1928 opengesteld voor beleggers, waardoor uiteindelijk de beleggingsfondsfirma ontstond die tegenwoordig bekend staat als MFS Investment Management. State Street Investors 'Trust was de bewaarder van de Massachusetts Investors' Trust. Later startte State Street een eigen fonds in 1924 met Richard Paine, Richard Saltonstall en Paul Cabot aan het roer. Saltonstall was ook aangesloten bij Scudder, Stevens en Clark, een outfit die het eerste no-load fonds in 1928 zou lanceren. Een gedenkwaardig jaar in de geschiedenis van het beleggingsfonds, 1928 zag ook de lancering van het Wellington Fund, dat het eerste was beleggingsfonds om aandelen en obligaties op te nemen, in tegenstelling tot directe handelsstijlen van investeringen in bedrijven en handel.

Regelgeving en uitbreiding

Tegen 1929 waren er 19 open-end beleggingsfondsen die concurreren met bijna 700 closed-end fondsen. Met de beurscrash van 1929 begon de dynamiek te veranderen, omdat closed-end fondsen met een hoge hefboomwerking werden weggevaagd en kleine open-end fondsen erin slaagden te overleven.

Regeringsregelgevers begonnen ook kennis te nemen van de jonge beleggingsfondsensector. De oprichting van de Securities and Exchange Commission (SEC), de goedkeuring van de Securities Act van 1933 en de vaststelling van de Securities Exchange Act van 1934 zorgden voor de bescherming van beleggers: beleggingsfondsen moesten zich registreren bij de SEC en zorgen voor openbaarmaking in de vorm van een prospectus. De Investment Company Act van 1940 voerde aanvullende voorschriften in die meer openbaarmaking vereisten en trachtte belangenconflicten te minimaliseren.

De beleggingsfondsensector bleef zich uitbreiden. Aan het begin van de jaren vijftig kwam het aantal open-end fondsen boven de 100 uit. In 1954 overwonnen de financiële markten hun crashpiek van vóór 1929 en de beleggingsfondsensector begon serieus te groeien en voegde in de loop van de tijd zo'n 50 nieuwe fondsen toe van het decennium. De jaren zestig zagen de opkomst van agressieve groeifondsen, met meer dan 100 nieuwe fondsen en miljarden dollars aan instroom van nieuwe activa.

Honderden nieuwe fondsen werden in de loop van de jaren 1960 geïntroduceerd totdat de bearmarkt van 1969 de publieke belangstelling voor beleggingsfondsen afkoelde. Geld vloeide uit beleggingsfondsen zo snel als beleggers hun aandelen konden inwisselen, maar de groei van de sector werd later hervat.

Recente ontwikkelingen

In 1971 richtten William Fouse en John McQuown van Wells Fargo het eerste indexfonds op, een concept dat John Bogle zou gebruiken als basis voor de bouw van The Vanguard Group, een gemeenschappelijke beleggingsmaatschappij die bekend staat om goedkope indexfondsen. In de jaren zeventig is ook het no-load fonds ontstaan. Deze nieuwe manier van zakendoen had een enorme impact op de manier waarop beleggingsfondsen werden verkocht en zou een belangrijke bijdrage leveren aan het succes van de industrie.

Met de jaren 1980 en '90 kwam bull market mania en voorheen obscure fondsmanagers werden supersterren. Max Heine, Michael Price en Peter Lynch, de beste gunslingers van de beleggingsfondsenindustrie, werden bekende namen en het geld stroomde in een verbluffend tempo naar de retailbeleggingsindustrie. De uitbarsting van de technische bubbel in 1997 en een golf van schandalen waarbij grote namen in de industrie betrokken waren, haalden de reputatie van de industrie grotendeels weg. Toen schrikte de Grote Recessie van 2007 veel mensen weer uit beleggingsfondsen. Een deel van deze periode verkeerde de hele wereld in een financiële crisis. Schimmige transacties bij grote fondsbedrijven hebben aangetoond dat beleggingsfondsen niet altijd goedaardige investeringen zijn die worden beheerd door mensen die het belang van hun aandeelhouders voor ogen hebben.

Het komt neer op

Ondanks de schandalen van de beleggingsfondsen van 2003 en de wereldwijde financiële crisis van 2008-09, is het verhaal van de beleggingsfondsen nog lang niet voorbij. In feite groeit de industrie nog steeds. Alleen al in de VS zijn er meer dan 10.000 beleggingsfondsen, en als één rekening houdt met alle aandelenklassen van vergelijkbare fondsen, worden de fondsen aangehouden in biljoenen dollars. Ondanks de lancering van afzonderlijke rekeningen, op de beurs verhandelde fondsen en andere concurrerende producten, blijft de beleggingsfondsensector gezond en blijft het fondsbezit groeien. (Zie ook: Voordelen van beleggingsfondsen)