Economische omstandigheden die hebben bijgedragen tot de Tweede Wereldoorlog

Kijkend rond naar de omvang van dood en vernietiging die het gevolg was van de Eerste Wereldoorlog, beloofden leiders van enkele van 's werelds grootste mogendheden een conferentie in Parijs, waarvan ze hoopten dat dit nooit meer zou gebeuren. Helaas heeft de combinatie van een slecht ontworpen vredesverdrag en de meest ernstige economische crisis die de moderne wereld ooit heeft meegemaakt, geleid tot een verslechtering van de internationale betrekkingen die zou uitmonden in een oorlog die nog rampzaliger was dan de oorlog die eraan voorafging.

Voorwendsel van vrede

De ongelukkige ironie van de vredesconferentie in Parijs die het Verdrag van Versailles verwekte, was dat, ondanks de beste bedoelingen van de auteurs om een ​​wereld van vrede te waarborgen, het verdrag een zaadje bevatte dat, wanneer gezaaid in de bodem van een economische crisis, niet zou leiden tot vrede, maar tot oorlog. Dat zaad was artikel 231, dat met het label 'de oorlogsschuldclausule' de enige schuld gaf aan de oorlog tegen Duitsland en de noodzaak om als straf schadevergoeding te betalen. Met zulke uitgebreide herstelbetalingen werd Duitsland gedwongen zich over te geven aan koloniale gebieden en militaire ontwapening, en Duitsers waren natuurlijk wrok over het verdrag.

Al in 1923 begon de nieuw samengestelde Weimarrepubliek de betalingen voor oorlogsherstel uit te stellen, wat leidde tot een vergeldingsreactie door Frankrijk en België. Beide landen zouden troepen sturen om het industriële centrum van de vallei van de Ruhrrivier te bezetten en zich effectief de kolen- en metaalproductie toe te eigenen. Aangezien veel van de Duitse productie afhankelijk was van kolen en metaal, veroorzaakte het verlies van deze industrieën een negatieve economische schok die leidde tot een ernstige krimp. Deze krimp, evenals de voortdurende druk van de regering om geld af te drukken om interne oorlogsschulden te betalen, veroorzaakte een spiraalvormige hyperinflatie.

Hoewel prijs- en economische stabilisatie uiteindelijk zou worden bereikt - deels door de hulp van het Amerikaanse Dawes-plan van 1924 - vernietigde de hyperinflatie veel van de levensbesparingen van de middenklasse. De politieke gevolgen zouden verwoestend zijn, omdat veel mensen de Weimar-regering wantrouwen, een regering die was gebaseerd op liberaal-democratische principes. Dit wantrouwen, samen met wrok over het Verdrag van Versailles, leende zich voor de toenemende populariteit van meer linkse en rechtse radicale politieke partijen.

Verslechtering van internationale handel

Het begin van de Grote Depressie zou elke poging tot het creëren van een meer open, coöperatieve en vreedzame naoorlogse wereld ondermijnen. De Amerikaanse beurscrash in 1929 veroorzaakte niet alleen een stopzetting van leningen die in het kader van het Dawes-plan aan Duitsland waren verstrekt, maar ook een volledige terugroeping van eerdere leningen. De aanscherping van geld en krediet leidde uiteindelijk tot de ineenstorting van de grootste bank van Oostenrijk in 1931, de Kreditanstalt, die een golf van bankfaillissementen in Midden-Europa op gang bracht, inclusief de volledige desintegratie van het Duitse banksysteem.

Verslechterende economische omstandigheden in Duitsland hielpen de nazi-partij te groeien van een relatief kleine randgroep naar de grootste politieke partij van het land. Nazipropaganda die het Verdrag van Versailles de schuld gaf van veel van de economische tegenslagen in Duitsland, zorgde voor Hitler's populariteit bij kiezers, die hem in 1933 tot Duitse kanselier zouden maken.

Meer in het algemeen zou de Grote Depressie ertoe leiden dat individuele naties worden gemotiveerd om meer handelsbeleid voor bedelaars en buren aan te nemen om binnenlandse industrieën tegen buitenlandse concurrentie te beschermen. Hoewel een dergelijk handelsbeleid op individueel niveau voordelig kan zijn, dient elk land dat protectionisme aangaat, de internationale handel en de economische voordelen die daarmee gepaard gaan, te verminderen. Landen zonder toegang tot belangrijke grondstoffen zullen inderdaad met name worden geconfronteerd met het gebrek aan vrijhandel.

Van imperialisme tot Wereldoorlog

Terwijl de Britten, Fransen, Sovjets en Amerikanen grote koloniale rijken hadden om toegang te krijgen tot broodnodige grondstoffen, deden landen als Duitsland, Italië en Japan dat niet. De verslechtering van de internationale handel leidde tot de vorming van meer regionale handelsblokken waarbij de 'naties' blokken vormden langs koloniale lijnen, zoals het imperiale voorkeurssysteem van Groot-Brittannië.

Hoewel landen die 'niet hebben' hun eigen regionale handelsblokken wilden vormen, vonden ze het steeds noodzakelijker om militair geweld te gebruiken om gebieden te annexeren met de broodnodige middelen. Dergelijke militaire strijdkrachten vergden uitgebreide herbewapening en betekenden in het geval van Duitsland dus een directe schending van het Verdrag van Versailles. Maar de herbewapening versterkte ook de behoefte aan meer grondstoffen en bijgevolg de behoefte aan territoriale expansie.

Dergelijke imperialistische veroveringen zoals de Japanse invasie van Mantsjoerije in de vroege jaren 1930, de invasie van Italië in Ethiopië in 1935 en de annexatie van Duitsland door het grootste deel van Oostenrijk en delen van Tsjechoslowakije in 1938, waren allemaal uitingen van de noodzaak om gebieden uit te breiden. Maar deze veroveringen zouden spoedig de woede van twee van Europa's grootmachten trekken en na de Duitse invasie van Polen zouden zowel Groot-Brittannië als Frankrijk Duitsland op 3 september 1939 de oorlog verklaren en daarmee de Tweede Wereldoorlog beginnen.

Het komt neer op

Ondanks nobele aspiraties voor vrede, heeft de uitkomst van de vredesconferentie in Parijs meer bijgedragen aan het versterken van de vijandigheid door Duitsland als de enige aanstichter van de Eerste Wereldoorlog uit te kiezen. De Grote Depressie en het economische protectionisme dat het teweegbracht, zouden dan dienen als de katalysator voor de vijandigheid om zich te manifesteren in de opkomst van de Nazi-partij en toenemende imperialistische ambities onder wereldnaties. Het was toen slechts een kwestie van tijd voordat kleine imperialistische veroveringen zouden leiden tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.