Geld illusie
Geldillusie is een economische theorie die stelt dat mensen de neiging hebben om hun rijkdom te bekijken en inkomen in nominale dollar, in plaats van in reële termen. Met andere woorden, er wordt aangenomen dat mensen geen rekening houden met het inflatiepeil in een economie en ten onrechte geloven dat een dollar hetzelfde waard is als het jaar ervoor.
Geldillusie wordt soms ook aangeduid als prijsillusie.
Belangrijkste leerpunten
- Geldillusie stelt dat mensen de neiging hebben om hun rijkdom te bekijken en inkomsten in nominale dollar, in plaats van de reële waarde ervan te erkennen, gecorrigeerd voor inflatie.
- Economen noemen factoren zoals een gebrek aan financiële educatie en de prijsplakkigheid die in veel goederen en diensten wordt gezien als triggers van geldillusie.
- Van werkgevers wordt soms gezegd dat ze hiervan profiteren, door bescheiden lonen in nominale termen op te heffen zonder daadwerkelijk meer te betalen in reële termen.
Geldillusie begrijpen
Geldillusie is een psychologische kwestie waarover onder economen wordt gedebatteerd. Sommigen zijn het niet eens met de theorie en beweren dat mensen automatisch aan hun geld denken in reële termen, en corrigeren voor inflatie omdat ze prijsveranderingen zien telkens wanneer ze een winkel binnenkomen.
Andere economen beweren ondertussen dat geldillusie wijdverbreid is en citeren factoren zoals een gebrek aan financiële educatie en de prijsplakkigheid die in veel goederen en diensten wordt gezien als redenen waarom mensen in de val kunnen lopen door de stijgende kosten van levensonderhoud te negeren.
Geldillusie wordt vaak aangehaald als een reden waarom kleine niveaus van inflatie - 1% tot 2% per jaar - eigenlijk wenselijk zijn voor een economie. Lage inflatie stelt werkgevers bijvoorbeeld in staat de lonen in nominale termen bescheiden te verhogen zonder daadwerkelijk meer te betalen in reële termen. Als gevolg hiervan zijn veel mensen die loonsverhogingen krijgen van mening dat hun rijkdom toeneemt, ongeacht de feitelijke inflatie.
Het is interessant om op te merken hoe geldillusie de perceptie van mensen van financiële resultaten kleurt. Experimenten hebben bijvoorbeeld aangetoond dat mensen in het algemeen een loonsverlaging van 2% in het nominale inkomen zonder wijziging van de monetaire waarde als oneerlijk ervaren. Ze ervaren echter ook een stijging van het nominale inkomen met 2%, wanneer de inflatie op 4% loopt, als redelijk.
Geschiedenis van geldillusie
De term geldillusie werd voor het eerst bedacht door de Amerikaanse econoom Irving Fisher in zijn boek 'Stabilizing the Dollar'. Fisher schreef later in 1928 een heel boek over het onderwerp, getiteld 'The Money Illusion'.
De Britse econoom John Maynard Keynes wordt gecrediteerd voor het helpen populair maken van de term.
Geldillusie versus de Phillips-curve
Geldillusie wordt als een belangrijk aspect in het Friedman beschouwd versie van de Phillips-curve - een populair hulpmiddel voor het analyseren van macro-economisch beleid. De Philips-curve beweert dat economische groei gepaard gaat met inflatie, wat op zijn beurt zou moeten leiden tot meer banen en minder werkloosheid.
Geldillusie helpt die theorie te ondersteunen. Het stelt dat werknemers zelden een loonsverhoging eisen om de inflatie te compenseren, waardoor het voor bedrijven gemakkelijker wordt om goedkoop personeel aan te nemen. Toch illustreert geldillusie niet voldoende het werkingsmechanisme in de Phillips-curve. Hiervoor zijn twee aanvullende veronderstellingen nodig.
Ten eerste reageren prijzen anders op gewijzigde vraagomstandigheden: een toename van de totale vraag heeft eerder invloed op de grondstofprijzen dan op de arbeidsmarktprijzen. Een daling van de werkloosheid is dus immers een uitkomst van dalende reële lonen en een nauwkeurig oordeel over de situatie door werknemers is de enige reden voor de terugkeer naar een aanvankelijk (natuurlijk) werkloosheidspercentage (dwz het einde van de geldillusie)., wanneer ze eindelijk de werkelijke dynamiek van prijzen en lonen herkennen).
De andere (willekeurige) veronderstelling heeft specifiek betrekking op speciale informatieve asymmetrie: wat werknemers niet weten, in verband met de veranderingen in (reële en nominale) lonen en prijzen, kan door werkgevers duidelijk worden waargenomen. De nieuwe klassieke versie van de Phillips-curve was gericht op het wegnemen van de raadselachtige extra vermoedens, maar het mechanisme vereist nog steeds geldillusie.
Vergelijk beleggingsrekeningen Aanbieder Naam Beschrijving Adverteerder Openbaarmaking × De aanbiedingen die in deze tabel worden weergegeven, zijn afkomstig van samenwerkingsverbanden waarvan Investopedia een vergoeding ontvangt.