Zijn monopolies altijd slecht?

Monopolies over een bepaald product, een bepaalde markt of een bepaald aspect van de productie worden als goed of economisch raadzaam beschouwd in gevallen waarin vrije marktconcurrentie economisch inefficiënt zou zijn, de prijs voor consumenten gereguleerd moet worden of hoge risico's en hoge instapkosten initiële investeringen in een noodzakelijke sector belemmeren . Een overheid kan bijvoorbeeld sancties opleggen of gedeeltelijk eigendom nemen van een enkele leverancier voor een artikel om de kosten voor consumenten tot een noodzakelijk minimum te beperken. Het ondernemen van dergelijke acties is in het algemeen belang als het betreffende goed relatief onelastisch of noodzakelijk is, dat wil zeggen zonder substituten. Dit staat bekend als een legaal monopolie of een natuurlijk monopolie, waarbij een enkel bedrijf het aanbod het meest efficiënt kan dragen.

Natuurlijke monopolies

Natuurlijke monopolies worden vaak gevonden op de markt voor openbare nutsbedrijven, relatief dure sectoren die kapitaalinvesteringen afschrikken. De overheid kan dan het totale marktaandeel van één bedrijf ondersteunen bij het leveren van water, elektriciteit of aardgas aan haar publiek. Daarbij worden zowel overheidsregulering van de prijs van een noodzakelijk goed als een continu aanbod gegarandeerd, waarbij externe concurrentie wordt beperkt door de vorming van een monopolie.

Door de overheid gesanctioneerde monopolies

Twee voorbeelden van door de overheid gesanctioneerde monopolies in de Verenigde Staten zijn de American Telephone and Telegraph Corporation (AT&T) en de United States Postal Service. Voorafgaand aan zijn verplichte opsplitsing in zes dochterondernemingen in 1982, was AT&T de enige leverancier van Amerikaanse telecommunicatie. Sinds 1970 is de United States Postal Service de enige koerier van gestandaardiseerde post in de VS.

Door de overheid gesanctioneerde monopolies hoeven echter niet altijd om redenen van economische efficiëntie of bescherming van de consumentenprijs te zijn. Negen van de 52 staten van de unie hebben legale monopolies op de verkoop van sterke drank.