Bubbel
Een bubbel is een economische cyclus gekenmerkt door de snelle escalatie van activaprijzen gevolgd door een krimp. Het wordt veroorzaakt door een stijging van de activaprijzen die niet gerechtvaardigd is door de fundamenten van het activum en wordt aangedreven door uitbundig marktgedrag. Wanneer geen beleggers meer bereid zijn om tegen de verhoogde prijs te kopen, vindt een massale uitverkoop plaats, waardoor de bubbel leegloopt.
01:18Bubbel
Hoe een bubbel werkt
Bubbels ontstaan in economieën, effecten, aandelenmarkten en bedrijfssectoren vanwege een verandering in het gedrag van beleggers. Dit kan een echte verandering zijn - zoals te zien in de bubbeleconomie van Japan in de jaren 1980 toen banken gedeeltelijk werden gedereguleerd, of een paradigmaverschuiving - die plaatsvond tijdens de dot-com boom in de late jaren 1990 en vroege 2000s. Tijdens de hoogconjunctuur kochten mensen tech-aandelen tegen hoge prijzen, in de overtuiging dat ze ze tegen een hogere prijs konden verkopen totdat het vertrouwen was verloren en een grote marktcorrectie of crash plaatsvond. Bubbels in aandelenmarkten en economieën zorgen ervoor dat middelen worden overgedragen naar gebieden met een snelle groei. Aan het einde van een bubbel worden middelen opnieuw verplaatst, waardoor de prijzen leeglopen.
Belangrijkste leerpunten
- Een bubbel is een snelle escalatie van activaprijzen gevolgd door een krimp, vaak veroorzaakt door een stijging van activaprijzen die fundamenteel ongerechtvaardigd is.
- Veranderingen in beleggersgedrag zijn de belangrijkste oorzaken van bubbels die zich vormen in economieën, effecten, aandelenmarkten en bedrijfssectoren.
De vijf stappen van een bel
Econoom Hyman P. Minsky, een van de eersten die de ontwikkeling van financiële instabiliteit en de relatie met de economie verklaarde, identificeerde vijf fasen in een typische kredietcyclus. Het patroon van een bel is redelijk consistent, ondanks variaties in de manier waarop de cyclus wordt geïnterpreteerd.
- Verplaatsing : deze fase vindt plaats wanneer beleggers een nieuw paradigma beginnen op te merken, zoals een nieuw product of technologie, of historisch lage rentetarieven - eigenlijk alles dat hun aandacht trekt.
- Boom : de prijzen beginnen eerst te stijgen en krijgen dan momentum naarmate meer beleggers de markt betreden. Dit vormt het podium voor de boom. Er is een algemeen gevoel van falen om in te springen, waardoor nog meer mensen activa gaan kopen.
- Euphoria : Wanneer euforie toeslaat en de activaprijzen omhoogschieten, wordt voorzichtigheid uit het raam gegooid.
- Winst nemen : uitzoeken wanneer de bubbel barst is niet eenvoudig; zodra een bubbel is gesprongen, wordt deze niet meer opgeblazen. Maar iedereen die naar de waarschuwingssignalen kijkt, verdient geld door posities te verkopen.
- Paniek : Activaprijzen veranderen van koers en dalen net zo snel als ze zijn gestegen. Beleggers en anderen willen ze tegen elke prijs liquideren. Activaprijzen dalen als aanbod de vraag overtreft.
De eerste zeepbel
Recente geschiedenis omvat twee van de meest resulterende bubbels: de dot-com-bubbel van de jaren 1990 en de huizenbubbel tussen 2007 en 2008. De eerste geregistreerde speculatieve bubbel, die zich in Nederland van 1634 tot 1637 voordeed, biedt een illustratieve les die van toepassing is tot op de dag van vandaag.
Tulipomania
Zelfs suggereren dat een bloem een hele economie ten val zou kunnen brengen, lijkt voor een redelijk verstand een absurditeit, maar dat is precies wat er in Nederland in de vroege jaren 1600 gebeurde. De tulpenbollenhandel begon onbedoeld toen een botanicus tulpenbollen uit Constantinopel bracht en deze plantte voor zijn eigen wetenschappelijk onderzoek. Buren stalen toen de bollen en begonnen ze te verkopen. De rijken begonnen enkele van de zeldzamere soorten te verzamelen als luxegoed. Naarmate hun vraag steeg, stegen de prijzen van bollen met zeldzame variëteiten die astronomische prijzen vereisten.
Bollen werden geruild voor alles met een winkel van waarde, inclusief huizen en areaal. Op het hoogtepunt had Tulipomania zoveel razernij veroorzaakt dat fortuinen van de ene dag op de andere werden gemaakt. De oprichting van een futuresbeurs, waar tulpen werden gekocht en verkocht via contracten zonder daadwerkelijke levering, voedde de speculatieve prijsstelling.
De bubbel barstte toen een verkoper een grote aankoop regelde met een koper, maar de koper kon niet komen opdagen. Het besef dat prijsstijgingen onhoudbaar waren. Hierdoor ontstond er paniek die zich door heel Europa verspreidde, waardoor de waarde van elke tulpenbol daalde tot een kleine fractie van de recente prijs. Nederlandse autoriteiten hebben ingegrepen om de paniek te kalmeren door contracthouders voor 10 procent van de contractwaarde van hun contracten te laten bevrijden. Uiteindelijk gingen fortuinen verloren door edelen en leken.
Dot-Com Bubble
Zoals hierboven vermeld, vond de dot-com-bubbel plaats in de late jaren 1990 en werd gekenmerkt door een stijging van de aandelenmarkten die werd aangewakkerd door investeringen in internet- en technologiebedrijven. Het is ontstaan uit een combinatie van speculatief beleggen en de overvloed aan durfkapitaal voor startups. Beleggers begonnen in de jaren '90 geld in internet-startups te gieten, met de nadrukkelijke hoop dat ze winstgevend zouden zijn.
Naarmate de technologie voortschreed en internet begon te worden gecommercialiseerd, hielpen startup dot-com-bedrijven de toename van de aandelenmarkt, die in 1995 begon, te voeden. De daaropvolgende zeepbel werd gevormd door goedkoop geld en gemakkelijk kapitaal. Veel van deze bedrijven genereerden nauwelijks winst of zelfs een aanzienlijk product, maar boden wel initiële openbare aanbiedingen (IPO's) aan. Hun aandelenkoersen zagen ongelooflijke hoogtepunten en creëerden een razernij onder geïnteresseerde beleggers.
Maar toen de markt een piek bereikte, ontstond paniek onder beleggers, wat leidde tot een verlies van ongeveer 10 procent op de aandelenmarkt. Het eens zo gemakkelijke kapitaal begon op te drogen en bedrijven met miljoenen marktkapitalisatie werden in zeer korte tijd waardeloos. Aan het einde van 2001 vouwde een groot deel van de openbare dotcom-bedrijven.
Amerikaanse behuizing Bubble
Dit was een onroerendgoedzeepbel die meer dan de helft van de Verenigde Staten trof in het midden van de jaren 2000 en was gedeeltelijk het resultaat van de dotcom-zeepbel. Toen de markten begonnen te crashen, begonnen de waarden in onroerend goed te stijgen en de vraag naar huiseigenaar begon te groeien, op bijna alarmerende niveaus. De rentetarieven begonnen te dalen en welke strikte leningsvereisten banken en geldschieters dan ook hadden, werden bijna uit het raam gegooid - wat betekende dat bijna iedereen huiseigenaar kon worden. Bijna 56 procent van de mensen die in die tijd een huis kochten, zou dit onder normale omstandigheden nooit hebben kunnen doen.
Omdat de overheid het eigenwoningbezit aanmoedigde, verminderden de banken hun financieringsbehoeften en begonnen ze hun rentetarieven te verlagen. Hypotheken met een variabele rente werden een favoriet, met lage introductietarieven en herfinancieringsopties binnen drie tot vijf jaar. Veel mensen begonnen huizen te kopen en draaiden ze om voor winst. Maar op een gegeven moment begon de aandelenmarkt weer te stijgen (na de dot-com-crash), de rentetarieven begonnen te stijgen en die hypotheken met instelbare rente begonnen zich te herfinancieren tegen hogere tarieven. Toen het duidelijk werd dat de thuiswaarde kon duiken, begonnen de prijzen te crashen, wat leidde tot een uitverkoop van door hypotheek gedekte effecten (MBS's), wat leidde tot een daling van de prijzen en miljoenen dollars aan hypotheekstandaarden.
Vergelijk beleggingsrekeningen Aanbieder Naam Beschrijving Adverteerder Openbaarmaking × De aanbiedingen die in deze tabel worden weergegeven, zijn afkomstig van samenwerkingsverbanden waarvan Investopedia een vergoeding ontvangt.