Markteconomie versus commando-economie: wat is het verschil?

Markteconomieën en commando-economieën bezetten twee polaire extremen in de organisatie van economische activiteit. De belangrijkste verschillen liggen in de arbeidsverdeling of productiefactoren en de mechanismen die de prijzen bepalen. De activiteit in een markteconomie is niet gepland; het wordt niet georganiseerd door een centrale autoriteit maar wordt bepaald door vraag en aanbod van goederen en diensten. De Verenigde Staten, Engeland en Japan zijn allemaal voorbeelden van markteconomieën.

Als alternatief wordt een commando-economie georganiseerd door een gecentraliseerde overheid die de meeste, zo niet alle, bedrijven bezit en waarvan de ambtenaren alle productiefactoren aansturen. China, Noord-Korea en de voormalige Sovjetunie zijn allemaal voorbeelden van commando-economieën. In werkelijkheid combineren alle economieën een combinatie van markt- en commando-economieën.

Markteconomie: het gratis ondernemingssysteem

De twee fundamentele aspecten van markteconomieën zijn particulier eigendom van de productiemiddelen en vrijwillige uitwisselingen / contracten.

De meest voorkomende titel van een markteconomie is het kapitalisme. Particulieren en bedrijven bezitten de middelen en zijn vrij om met elkaar uit te wisselen en een contract aan te gaan zonder een decreet van de overheid. De verzamelnaam voor deze ongecoördineerde beurzen is de 'markt'.

Prijzen ontstaan ​​op natuurlijke wijze in een markteconomie op basis van vraag en aanbod.

Consumentenvoorkeuren en schaarste van hulpbronnen bepalen welke goederen worden geproduceerd en in welke hoeveelheid; de prijzen in een markteconomie fungeren als signalen voor producenten en consumenten die deze prijssignalen gebruiken om beslissingen te nemen. Overheden spelen een ondergeschikte rol in de richting van economische activiteit.

Van bedrijven in een markteconomie wordt verwacht dat zij hun eigen gedrag reguleren, terwijl van consumenten wordt verwacht dat zij hun eigen belangen behartigen en zichzelf beschermen tegen fraude en misbruik. Markteconomieën willen er niet voor zorgen dat arme mensen toegang hebben tot essentiële goederen en diensten of kansen.

Karl Marx, een Duitse filosoof, betoogde dat een markteconomie inherent ongelijk en onrechtvaardig was omdat macht geconcentreerd zou zijn in de handen van de eigenaars van kapitaal. Marx wordt gecrediteerd voor het bedenken van de term kapitalisme.

John Maynard Keynes, een Engelse econoom, geloofde dat pure markteconomieën niet effectief konden reageren op grote recessies en pleitte in plaats daarvan voor grote overheidsinterventie om bedrijfscycli te reguleren.

Commando economie: centrale richting

Onder een commando-economie bezitten regeringen de productiefactoren zoals land, kapitaal en hulpbronnen, en regeringsfunctionarissen bepalen wanneer, waar en hoeveel wordt geproduceerd. Dit wordt ook wel een geplande economie genoemd. Het beroemdste hedendaagse voorbeeld van een commando-economie was die van de voormalige Sovjetunie, die opereerde onder een communistisch systeem.

Omdat besluitvorming gecentraliseerd is in een commando-economie, beheert de overheid het volledige aanbod en bepaalt de vraag. Prijzen kunnen niet op natuurlijke wijze ontstaan ​​zoals in een markteconomie, dus moeten prijzen in de economie worden bepaald door overheidsfunctionarissen.

In een commando-economie bepalen macro-economische en politieke overwegingen de toewijzing van middelen, terwijl in een markteconomie de winsten en verliezen van individuen en bedrijven de toewijzing van middelen bepalen. Commando-economieën houden zich bezig met het bieden van basisbehoeften en kansen aan alle leden.

Ludwig von Mises, een Oostenrijkse econoom, voerde aan dat commando-economieën onhoudbaar waren en gedoemd te mislukken omdat er geen rationele prijzen konden ontstaan ​​zonder concurrerend, particulier eigendom van de productiemiddelen. Dit zou leiden tot noodzakelijkerwijs enorme tekorten en overschotten.

Milton Friedman, een Amerikaanse econoom, merkte op dat commando-economieën de individuele vrijheid om te opereren moeten beperken. Hij geloofde ook dat economische beslissingen in een commando-economie zouden worden genomen op basis van het politieke eigenbelang van overheidsfunctionarissen en niet om economische groei te bevorderen.

Belangrijkste leerpunten

• Markteconomieën maken gebruik van particulier eigendom van de productiemiddelen en vrijwillige uitwisselingen / contracten.
• In een commando-economie bezitten overheden de productiefactoren zoals land, kapitaal en hulpbronnen.
• In werkelijkheid combineren alle economieën aspecten van de twee.