Deflatie
Deflatie is een algemene prijsdaling voor goederen en diensten, meestal geassocieerd met een inkrimping van het aanbod van geld en krediet in de economie. Tijdens deflatie stijgt de koopkracht van valuta in de loop van de tijd.
Belangrijkste leerpunten
- Deflatie is de algemene daling van het prijsniveau van goederen en diensten.
- Deflatie wordt meestal geassocieerd met een inkrimping van het aanbod van geld en krediet, maar prijzen kunnen ook dalen als gevolg van verhoogde productiviteit en technologische verbeteringen.
- Of de economie, het prijsniveau en de geldhoeveelheid leeglopen of opblazen, de aantrekkingskracht van verschillende beleggingsopties verandert.
Deflatie
Deflatie begrijpen
Deflatie zorgt ervoor dat de nominale kosten van kapitaal, arbeid, goederen en diensten dalen, hoewel hun relatieve prijzen ongewijzigd kunnen blijven. Deflatie is al tientallen jaren een populaire zorg onder economen. Op het eerste gezicht komt deflatie ten goede aan consumenten omdat ze in de loop van de tijd meer goederen en diensten met hetzelfde nominale inkomen kunnen kopen.
Niet iedereen wint echter van lagere prijzen en economen maken zich vaak zorgen over de gevolgen van dalende prijzen voor verschillende sectoren van de economie, met name in financiële aangelegenheden. In het bijzonder kan deflatie schadelijk zijn voor kredietnemers, die verplicht zijn hun schulden te betalen in geld dat meer waard is dan het geld dat ze hebben geleend, evenals alle financiële marktdeelnemers die investeren of speculeren over het vooruitzicht van stijgende prijzen.
Oorzaken van deflatie
Per definitie kan monetaire deflatie alleen worden veroorzaakt door een afname van het aanbod van geld of financiële instrumenten die in geld kunnen worden terugbetaald. In de moderne tijd wordt de geldhoeveelheid het meest beïnvloed door centrale banken, zoals de Federal Reserve. Wanneer het aanbod van geld en krediet daalt, zonder een overeenkomstige afname van de economische productie, dan dalen de prijzen van alle goederen. Deflatieperioden treden meestal op na lange perioden van kunstmatige monetaire expansie. De vroege jaren 1930 was de laatste keer dat significante deflatie werd ervaren in de Verenigde Staten. De belangrijkste bijdrage aan deze deflatoire periode was de daling van de geldhoeveelheid na catastrofale bankfaillissementen. Andere landen, zoals Japan in de jaren negentig, hebben in de moderne tijd deflatie meegemaakt.
De wereldberoemde econoom Milton Friedman betoogde dat onder een optimaal beleid, waarbij de centrale bank een deflatiepercentage zoekt dat gelijk is aan de reële rente op staatsobligaties, de nominale rente nul moet zijn en het prijsniveau gestaag tegen de reële koers moet dalen van belang. Zijn theorie leidde tot de Friedman-regel, een monetaire-beleidsregel.
Dalende prijzen kunnen echter worden veroorzaakt door een aantal andere factoren: een daling van de totale vraag (een afname van de totale vraag naar goederen en diensten) en een verhoogde productiviteit. Een daling van de totale vraag resulteert doorgaans in daaropvolgende lagere prijzen. Oorzaken van deze verschuiving zijn onder meer lagere overheidsuitgaven, falen van de aandelenmarkt, de wens van de consument om de besparingen te verhogen en aanscherping van het monetaire beleid (hogere rentetarieven).
Dalende prijzen kunnen ook op natuurlijke wijze gebeuren wanneer de output van de economie sneller groeit dan het aanbod van circulerend geld en krediet. Dit gebeurt vooral wanneer technologie de productiviteit van een economie bevordert en is vaak geconcentreerd in goederen en industrieën die profiteren van technologische verbeteringen. Bedrijven werken efficiënter naarmate de technologie vordert. Deze operationele verbeteringen leiden tot lagere productiekosten en kostenbesparingen die worden overgedragen op consumenten in de vorm van lagere prijzen. Dit verschilt van, maar is vergelijkbaar met algemene prijsdeflatie, wat een algemene daling van het prijsniveau en een toename van de koopkracht van geld is.
Prijsdeflatie door verhoogde productiviteit is anders in specifieke industrieën. Overweeg bijvoorbeeld hoe verhoogde productiviteit de technologiesector beïnvloedt. In de afgelopen decennia hebben verbeteringen in de technologie geleid tot aanzienlijke verlagingen van de gemiddelde kosten per gigabyte aan gegevens. In 1980 waren de gemiddelde kosten van één gigabyte gegevens $ 437.500; tegen 2010 waren de gemiddelde kosten drie cent. Door deze verlaging daalden ook de prijzen van producten die deze technologie gebruiken aanzienlijk.
Veranderende opvattingen over de impact van deflatie
Na de Grote Depressie, toen monetaire deflatie samenviel met hoge werkloosheid en stijgende wanbetalingen, geloofden de meeste economen dat deflatie een negatief fenomeen was. Daarna pasten de meeste centrale banken het monetaire beleid aan om een consistente toename van de geldhoeveelheid te bevorderen, zelfs als het chronische prijsinflatie bevorderde en debiteuren aanmoedigde om te veel te lenen.
De Britse econoom John Maynard Keynes waarschuwde voor deflatie, omdat hij geloofde dat dit bijdroeg aan de neerwaartse cyclus van economisch pessimisme tijdens recessies, toen bezitters van activa hun activaprijzen zagen dalen, en zo hun investeringsbereidheid verminderden. Econoom Irving Fisher ontwikkelde een hele theorie voor economische depressies op basis van schulddeflatie. Fisher betoogde dat de liquidatie van schulden na een negatieve economische schok kan leiden tot een grotere vermindering van het kredietaanbod in de economie, wat kan leiden tot deflatie die op zijn beurt nog meer druk op de schuldenaars uitoefent, wat leidt tot nog meer liquidaties en een spiraal in een depressie.
De laatste tijd hebben economen de oude interpretaties over deflatie steeds vaker uitgedaagd, vooral na de studie van economen Andrew Atkeson en Patrick Kehoe uit 2004. Na een beoordeling van 17 landen over een periode van 180 jaar, vonden Atkeson en Kehoe 65 van de 73 deflatie-afleveringen zonder economische neergang, terwijl 21 van de 29 depressies geen deflatie hadden. Nu bestaat er een breed scala aan meningen over het nut van deflatie en prijsdeflatie.
Deflatie verandert schuld- en aandelenfinanciering
Deflatie maakt het voor overheden, bedrijven en consumenten minder economisch om schuldfinanciering te gebruiken. Deflatie vergroot echter de economische kracht van op aandelen gebaseerde financiering met spaargeld.
Vanuit het oogpunt van een belegger zijn bedrijven die grote kasreserves opbouwen of die relatief weinig schulden hebben, aantrekkelijker onder deflatie. Het tegenovergestelde geldt voor bedrijven met een hoge schuldenlast en weinig contanten. Deflatie moedigt ook stijgende rendementen aan en verhoogt de noodzakelijke risicopremie op effecten.
Vergelijk beleggingsrekeningen Aanbieder Naam Beschrijving Adverteerder Openbaarmaking × De aanbiedingen die in deze tabel worden weergegeven, zijn afkomstig van samenwerkingsverbanden waarvan Investopedia een vergoeding ontvangt.