Gemengd economisch systeem
Een gemengd economisch systeem is een systeem dat aspecten van zowel kapitalisme als socialisme combineert. Een gemengd economisch systeem beschermt particulier eigendom en staat een niveau van economische vrijheid bij het gebruik van kapitaal toe, maar staat regeringen ook toe zich in economische activiteiten te mengen om sociale doelen te bereiken. Volgens de neoklassieke theorie zijn gemengde economieën minder efficiënt dan zuivere vrije markten, maar voorstanders van overheidsinterventies beweren dat de basisvoorwaarden die vereist zijn voor efficiëntie in vrije markten, zoals gelijke informatie en rationele marktdeelnemers, in de praktische toepassing niet kunnen worden bereikt.
Belangrijkste leerpunten
- Een gemengde economie is een economie georganiseerd met enkele elementen van de vrije markt en sommige socialistische elementen, die op een continuüm ligt tussen puur kapitalisme en puur socialisme.
- Gemengde economieën behouden doorgaans particulier eigendom en controle over de meeste productiemiddelen, maar vaak onder overheidsregulering.
- Gemengde economieën socialiseren geselecteerde industrieën die essentieel worden geacht of die openbare goederen produceren.
- Alle bekende historische en moderne economieën zijn voorbeelden van gemengde economieën, hoewel sommige economen kritiek hebben geuit op de economische effecten van verschillende vormen van gemengde economie.
Gemengd economisch systeem
Inzicht in gemengde economische systemen
De meeste moderne economieën kennen een synthese van twee of meer economische systemen, waarbij economieën op een bepaald punt langs een continuüm vallen. De publieke sector werkt samen met de private sector, maar kan om dezelfde beperkte middelen strijden. Gemengde economische systemen blokkeren de particuliere sector niet om winst te zoeken, maar reguleren wel het bedrijfsleven en kunnen industrieën die een openbaar goed bieden nationaliseren. De Verenigde Staten zijn bijvoorbeeld een gemengde economie, omdat deze het eigendom van de productiemiddelen grotendeels in particuliere handen achterlaat, maar elementen bevat zoals subsidies voor de landbouw, productieregelgeving en gedeeltelijk of volledig openbaar eigendom van sommige industrieën, zoals brievenbezorging en nationale Defensie. In feite vallen alle bekende historische en moderne economieën ergens in het continuüm van gemengde economieën. Zowel puur socialisme als pure vrije markten vertegenwoordigen alleen theoretische constructies.
Wat is het verschil tussen een gemengde economie en vrije markten?
Gemengde economische systemen zijn geen laissez-faire-systemen, omdat de overheid betrokken is bij het plannen van het gebruik van bepaalde middelen en controle kan uitoefenen over bedrijven in de particuliere sector. Regeringen kunnen proberen rijkdom te herverdelen door de particuliere sector te belasten en fondsen uit belastingen te gebruiken om sociale doelstellingen te bevorderen. Handelsbescherming, subsidies, gerichte belastingkredieten, fiscale stimuleringsmaatregelen en publiek-private partnerschappen zijn veel voorkomende voorbeelden van overheidsinterventie in gemengde economieën. Deze genereren onvermijdelijk economische verstoringen, maar zijn instrumenten om specifieke doelen te bereiken die ondanks hun verstorende effect kunnen slagen.
Landen bemoeien zich vaak op markten om doelindustrieën te bevorderen door agglomeraties te creëren en toetredingsdrempels te verminderen in een poging om comparatief voordeel te behalen. Dit was gebruikelijk in Oost-Aziatische landen in de 20e-eeuwse ontwikkelingsstrategie bekend als Export Led Growth, en de regio is veranderd in een wereldwijd productiecentrum voor een verscheidenheid aan industrieën. Sommige landen zijn zich gaan specialiseren in textiel, terwijl andere bekend staan om machines en andere hubs zijn voor elektronische componenten. Deze sectoren kwamen op de voorgrond nadat overheden jonge bedrijven beschermden toen ze een concurrerende schaal bereikten en aangrenzende diensten zoals de scheepvaart promootten.
Verschil met socialisme
Socialisme houdt gemeenschappelijk of gecentraliseerd bezit van de productiemiddelen in. Voorstanders van het socialisme geloven dat centrale planning voor een groter aantal mensen een groter goed kan bereiken. Ze vertrouwen er niet op dat de resultaten van de vrije markt de efficiëntie en optimalisatie van klassieke economen zullen bereiken, dus socialisten pleiten voor nationalisatie van de hele industrie en de onteigening van particuliere kapitaalgoederen, grond en natuurlijke hulpbronnen. Gemengde economieën gaan zelden zo ver, maar identificeren in plaats daarvan alleen bepaalde gevallen waarin interventie onwaarschijnlijk zou zijn in vrije markten.
Dergelijke maatregelen kunnen prijscontroles, inkomensherverdeling en intense regulering van productie en handel omvatten. Vrijwel universeel omvat dit ook de socialisatie van specifieke industrieën, bekend als publieke goederen, die als essentieel worden beschouwd en die economen geloven dat de vrije markt mogelijk niet voldoende levert, zoals openbare nutsbedrijven, militaire en politie-eenheden, en milieubescherming. Anders dan het pure socialisme, behouden gemengde economieën gewoonlijk echter hun privébezit en de controle over de productiemiddelen.
Geschiedenis en kritiek op de gemengde economie
De term gemengde economie kreeg na de Tweede Wereldoorlog een prominente plaats in het Verenigd Koninkrijk, hoewel veel van het toenmalige beleid in de jaren dertig voor het eerst werd voorgesteld. Veel van de aanhangers waren verbonden aan de British Labour Party.
Critici voerden aan dat er geen middenweg kon zijn tussen economische planning en een markteconomie, en velen - zelfs vandaag - betwijfelen de geldigheid ervan als ze geloven dat het een combinatie van socialisme en kapitalisme is. Degenen die geloven dat de twee concepten niet bij elkaar horen, zeggen dat marktlogica of economische planning de overhand moet hebben in een economie.
Klassieke en marxistische theoretici zeggen dat ofwel de wet van waarde of de accumulatie van kapitaal de economie drijft, of dat niet-monetaire vormen van waardering (dwz transacties zonder contant geld) uiteindelijk de economie aandrijven. Deze theoretici geloven dat de westerse economieën nog steeds in de eerste plaats gebaseerd zijn op het kapitalisme vanwege de aanhoudende cyclus van kapitaalaccumulatie.
Oostenrijkse economen die beginnen met Ludwig von Mises hebben betoogd dat een gemengde economie niet duurzaam is, omdat de onbedoelde gevolgen van overheidsinterventie in de economie, zoals de tekorten die routinematig voortvloeien uit prijscontroles, consequent zullen leiden tot verdere oproepen tot steeds groter wordende interventie ter compensatie hun effecten. Dit suggereert dat de gemengde economie inherent instabiel is en in de loop van de tijd altijd zal neigen naar een meer socialistische staat.
Vanaf het midden van de 20e eeuw hebben economen van de Public Choice-school beschreven hoe de interactie van beleidsmakers van de overheid, economische belangengroepen en markten het beleid in een gemengde economie weg van het publieke belang kan leiden. Economisch beleid in de gemengde economie leidt onvermijdelijk de stroom van economische activiteit, handel en inkomsten af van sommige individuen, bedrijven, industrieën en regio's en naar anderen. Dit kan niet alleen op zichzelf schadelijke verstoringen in de economie veroorzaken, maar het zorgt ook altijd voor winnaars en verliezers. Dit biedt krachtige stimulansen voor geïnteresseerde partijen om bepaalde middelen weg te nemen van productieve activiteiten om te gebruiken in plaats daarvan voor lobbyen of anderszins proberen het economisch beleid in hun eigen voordeel te beïnvloeden. Deze niet-productieve activiteit staat bekend als huurzoekend.
Vergelijk beleggingsrekeningen Aanbieder Naam Beschrijving Adverteerder Openbaarmaking × De aanbiedingen die in deze tabel worden weergegeven, zijn afkomstig van samenwerkingsverbanden waarvan Investopedia een vergoeding ontvangt.