Hoofdvlucht
Kapitaalvlucht is een grootschalige uittocht van financiële activa en kapitaal uit een land als gevolg van gebeurtenissen zoals politieke of economische instabiliteit, valutadevaluatie of het opleggen van kapitaalcontroles. Kapitaalvlucht kan legaal zijn, zoals het geval is wanneer buitenlandse investeerders kapitaal terug naar hun thuisland repatriëren, of illegaal, wat gebeurt in economieën met kapitaalcontroles die de overdracht van activa uit het land beperken. Kapitaalvlucht kan armere landen zwaar belasten, omdat het gebrek aan kapitaal de economische groei belemmert en kan leiden tot lagere levensstandaarden. Paradoxaal genoeg zijn de meest open economieën het minst kwetsbaar voor kapitaalvlucht, omdat transparantie en openheid het vertrouwen van beleggers in de langetermijnvooruitzichten voor dergelijke economieën vergroten.
Kapitaalvlucht begrijpen
De term "kapitaalvlucht" omvat een aantal situaties. Het kan verwijzen naar een uittocht van kapitaal uit een natie, uit een hele regio of een groep landen met vergelijkbare grondslagen. Het kan worden veroorzaakt door een landspecifieke gebeurtenis of door een macro-economische ontwikkeling die een grootschalige verschuiving van de beleggersvoorkeuren veroorzaakt. Het kan ook van korte duur zijn of tientallen jaren doorgaan.
Valutadevaluatie is vaak de trigger voor grootschalige - en legale - kapitaalvlucht, omdat buitenlandse investeerders uit dergelijke landen vluchten voordat hun activa te veel waarde verliezen. Dit fenomeen was duidelijk in de Aziatische crisis van 1997, hoewel buitenlandse investeerders al snel naar deze landen terugkeerden, zolang hun valuta zich stabiliseerde en de economische groei zich hervatte.
Vanwege het spook van kapitaalvlucht, geven de meeste landen de voorkeur aan directe buitenlandse investeringen (FDI) in plaats van buitenlandse portefeuille-investeringen (FPI). FDI omvat immers langetermijninvesteringen in fabrieken en ondernemingen in een land en kan op korte termijn buitengewoon moeilijk te liquideren zijn. Aan de andere kant kunnen portefeuille-investeringen worden geliquideerd en de opbrengsten binnen enkele minuten worden gerepatrieerd, waardoor deze kapitaalbron vaak als 'hot money' wordt beschouwd.
Kapitaalvlucht kan ook worden ingezet door ingezeten beleggers die bang zijn voor overheidsbeleid dat de economie ten val zal brengen. Ze kunnen bijvoorbeeld beginnen te investeren in buitenlandse markten, als een populistische leider met een versleten retoriek over protectionisme wordt gekozen, of als de lokale valuta dreigt abrupt te worden gedevalueerd. Anders dan in het vorige geval, waarin buitenlands kapitaal zijn weg terug vindt wanneer de economie weer opengaat, kan dit type vlucht ertoe leiden dat kapitaal voor langere tijd in het buitenland blijft. De uitstroom van de Chinese yuan, toen de overheid haar valuta devalueerde, vond na 2015 verschillende keren plaats.
In een omgeving met lage rentevoeten kunnen "carry trades" - waarbij wordt geleend in valuta's met een lage rente en beleggen in potentieel hogere rendementen zoals aandelen uit opkomende markten en junk bonds - ook kapitaalvlucht veroorzaken. Dit zou gebeuren als de rentevoeten er hoger uitzien, waardoor speculanten grootschalige verkoop van opkomende markten en andere speculatieve activa verrichten, zoals te zien was in het late voorjaar van 2013.
Tijdens perioden van marktvolatiliteit is het niet ongewoon om de uitdrukkingen kapitaalvlucht en vlucht naar kwaliteit door elkaar te gebruiken. Terwijl kapitaalvlucht het beste de totale opname van kapitaal kan vertegenwoordigen, spreekt vlucht naar kwaliteit meestal voor beleggers die van hoger renderende risicovolle activa overstappen naar veiligere en minder risicovolle alternatieven.
Belangrijkste leerpunten
- Kapitaalvlucht is de uitstroom van kapitaal uit een land als gevolg van een negatief monetair beleid, zoals valutadevaluatie, of transacties waarbij lage rentevoeten worden ingewisseld voor activa met een hoger rendement.
- Regeringen passen verschillende strategieën toe, van het verhogen van de rentetarieven tot het ondertekenen van belastingverdragen, om kapitaalvluchten aan te pakken.
Hoe gaan overheden om met Capital Flight
De effecten van kapitaalvlucht kunnen variëren op basis van het niveau en het type afhankelijkheid dat overheden hebben van buitenlands kapitaal. De Aziatische crisis van 1997 is een voorbeeld van een ernstiger effect als gevolg van kapitaalvlucht. Tijdens de crisis veroorzaakten snelle valutadevaluaties door de Aziatische tijgers een kapitaalvlucht die op zijn beurt resulteerde in een domino-effect van instortende aandelenkoersen over de hele wereld.
Volgens sommige rekeningen zijn internationale aandelen met maar liefst 60 procent gedaald als gevolg van de crisis. Het IMF kwam tussenbeide en verstrekte brugleningen aan de getroffen economieën. Om hun economie op peil te houden, kochten de landen ook Amerikaanse schatkisten. In tegenstelling tot de Aziatische financiële crisis was het vermeende effect van een devaluatie van 2015 in de Chinese yuan die resulteerde in kapitaaluitstromen relatief milder, met een gerapporteerde daling van slechts 8 procent op de Shanghai-aandelenmarkt.
Overheden hanteren meerdere strategieën om de nasleep van kapitaalvlucht aan te pakken. Ze stellen bijvoorbeeld kapitaalcontroles in die de stroom van hun valuta naar het buitenland beperken. Maar dit is misschien niet altijd een optimale oplossing, omdat het de economie verder kan onderdrukken en kan leiden tot meer paniek over de stand van zaken. Daarnaast kan de ontwikkeling van supranationale technologische innovaties, zoals bitcoin, helpen dergelijke controles te omzeilen.
De andere veel gebruikte tactiek door overheden is het ondertekenen van belastingverdragen met andere rechtsgebieden. Een van de belangrijkste redenen waarom kapitaalvlucht een aantrekkelijke optie is, is dat het overdragen van middelen niet resulteert in fiscale boetes. Door het duur te maken om grote sommen contant geld over de grenzen heen over te dragen, kunnen landen een deel van de voordelen van dergelijke transacties wegnemen.
Overheden verhogen ook de rentetarieven om de lokale valuta aantrekkelijk te maken voor beleggers. Het algemene effect is een verhoging van de waardering van de valuta. Maar een stijging van de rentetarieven maakt invoer ook duur en verhoogt de totale kosten van zakendoen. Een ander domino-effect van hogere rentetarieven is meer inflatie.
Voorbeeld van illegale kapitaalvlucht
Illegale kapitaalvlucht vindt meestal plaats in landen met strikte kapitaal- en valutacontroles. De kapitaalvlucht van India bedroeg bijvoorbeeld miljarden dollars in de jaren zeventig en tachtig als gevolg van strenge valutacontroles. Het land liberaliseerde zijn economie in de jaren negentig en keerde deze kapitaalvlucht om toen buitenlands kapitaal de heroplevende economie binnenstroomde.
Kapitaalvlucht kan ook optreden in kleinere landen die worden getroffen door politieke onrust of economische problemen. Argentinië heeft bijvoorbeeld jarenlang kapitaalvlucht doorstaan als gevolg van een hoge inflatie en een glijdende binnenlandse valuta.
Vergelijk beleggingsrekeningen Aanbieder Naam Beschrijving Adverteerder Openbaarmaking × De aanbiedingen die in deze tabel worden weergegeven, zijn afkomstig van samenwerkingsverbanden waarvan Investopedia een vergoeding ontvangt.