Waarom en wanneer zijn landen standaard?

Landen kunnen, en periodiek, in gebreke blijven met hun schuld. Dit gebeurt wanneer de overheid haar fiscale beloften niet kan of wil nakomen. Argentinië, Rusland en Pakistan zijn slechts enkele regeringen die de afgelopen twee decennia in gebreke zijn gebleven.

Natuurlijk zijn niet alle standaardinstellingen hetzelfde. In sommige gevallen mist de overheid een rente of aflossing. Andere keren vertraagt ​​het alleen een uitbetaling. De overheid kan ook de originele bankbiljetten omwisselen voor nieuwe bankbiljetten met minder gunstige voorwaarden. Hier accepteert de houder een lager rendement of neemt een "kapsel" op de lening - dat wil zeggen, accepteert een obligatie met een veel kleinere nominale waarde.

Tabel 1: Gedeeltelijke lijst van landen die sinds 1999 in gebreke zijn gebleven

Bron: Moody's wereldwijd kredietbeleid

Factoren die het risico beïnvloeden

Historisch gezien is het niet-nakomen van leningen een groter probleem voor landen die in vreemde valuta lenen. De reden is dat wanneer een land dat vreemde valuta leent, wordt geconfronteerd met een begrotingstekort, het niet de optie heeft om meer geld af te drukken.

Veel ontwikkelingslanden geven obligaties uit in een alternatieve valuta - vaak de Amerikaanse dollar - en rijkdom en het vermogen om te lenen spelen zo'n belangrijke rol in het wanbetalingsrisico. Als een land eenmaal in gebreke is gebleven, wordt het in de toekomst nog moeilijker om te lenen, dus landen met lage inkomens lopen met name het risico van wanbetaling. Volgens Masood Ahmed, een vorige senior executive bij het IMF en nu president van het Centre for Global Development, vanaf oktober 2018, van de 59 landen die het IMF classificeert als ontwikkelingslanden met een laag inkomen, hadden 24 schulden crisis of aan de rand van één, die bijna 40% is en het aantal verdubbelt in 2013.

De aard van de overheid van een land speelt ook een belangrijke rol bij het kredietrisico. Onderzoek suggereert dat de aanwezigheid van checks and balances leidt tot fiscaal beleid dat het maatschappelijk welzijn maximaliseert - en het nakomen van schulden van zowel binnenlandse als buitenlandse investeerders is een onderdeel van het maximaliseren van sociaal welzijn. Omgekeerd kunnen regeringen die zijn samengesteld uit bepaalde politieke fracties met een onevenredig machtsniveau leiden tot roekeloze uitgaven en uiteindelijk tot wanbetaling.

Met de mogelijkheid om hun eigen geld af te drukken, lijken landen als de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Japan immuun voor een wanbetaling, maar dit is niet het geval. Ondanks een algemeen record, hebben de Verenigde Staten in de loop van de geschiedenis een paar keer technisch in gebreke gesteld. In 1979 miste de Schatkist tijdelijk betalingen van $ 122 miljoen aan schulden vanwege een papierfout. Zelfs als de overheid haar schulden kan betalen, is de wetgever misschien niet bereid dit te doen, zoals periodieke botsingen over de schuldlimiet ons eraan herinneren.

Beleggers kunnen de overheidsschuld afbouwen, zelfs als de natie niet officieel in gebreke is gebleven. Wanneer de Schatkist van een land meer geld moet drukken om aan zijn verplichtingen te voldoen, neemt de totale geldhoeveelheid van het land toe en verliest elke in omloop zijnde dollar een deel van zijn waarde.

Beperkende risico's

Wanneer een land in gebreke blijft met zijn schuld, kan dit grote gevolgen hebben voor obligatiehouders. Naast het straffen van individuele beleggers, heeft faillissement ook gevolgen voor pensioenfondsen en andere grote beleggers met aanzienlijke belangen.

Een manier waarop institutionele beleggers zichzelf kunnen beschermen tegen catastrofale verliezen, is via een contract dat bekend staat als een credit default swap. De contractverkoper stemt ermee in om de resterende hoofdsom en rente te betalen als de natie in gebreke blijft. In ruil daarvoor betaalt de koper een periodebeschermingsvergoeding die vergelijkbaar is met een verzekeringspremie. De beschermde partij stemt ermee in de oorspronkelijke obligatie, die enige restwaarde kan hebben, over te dragen aan haar tegenpartij in geval van een negatieve kredietgebeurtenis.

Hoewel oorspronkelijk bedoeld als een vorm van bescherming, zijn swaps ook een veelgebruikte manier geworden om te speculeren over het kredietrisico van een land. Veel trading credit swaps hebben geen posities in de onderliggende obligaties waarnaar ze verwijzen. Een belegger die bijvoorbeeld denkt dat de markt de kredietproblemen van Griekenland heeft overschat, zou een contract kunnen verkopen en premies kunnen innen en erop kunnen vertrouwen dat er niemand is die moet terugbetalen.

Omdat credit default swaps relatief geavanceerde instrumenten zijn en over-the-counter verhandelen, is het moeilijk om actuele marktprijzen te krijgen voor typische beleggers. Dit is een van de redenen waarom institutionele beleggers ze doorgaans gebruiken met meer uitgebreide marktkennis en toegang tot speciale computerprogramma's die transactiegegevens vastleggen.

Economische impact

Net als een persoon die betalingen mist, heeft het moeilijker om betaalbare leningen te vinden, landen die in gebreke blijven - of trouwens in gebreke blijven - aanzienlijk hogere financieringskosten. Agentschappen zoals Moody's, Standard & Poor's en Fitch zijn verantwoordelijk voor het beoordelen van de schuldkwaliteit van landen wereldwijd op basis van hun financiële en politieke status. Over het algemeen genieten landen met een hogere kredietwaardigheid lagere rentetarieven.

Wanneer een land in gebreke blijft, kan het jaren duren om te herstellen. Argentinië, dat vanaf 2001 obligatiebetalingen miste, is een perfect voorbeeld. Tegen 2012 was de rente op zijn obligaties nog steeds meer dan 12 procentpunten hoger dan die van US Treasuries.

Misschien is de grootste zorg over een standaard echter de impact op de bredere economie. In de Verenigde Staten zijn veel hypotheken en studieleningen gekoppeld aan Treasury-tarieven. Als kredietnemers dramatisch hogere betalingen zouden ervaren als gevolg van een wanbetaling, zou het resultaat aanzienlijk minder besteedbaar inkomen zijn om aan goederen en diensten te besteden.

Omdat de besmetting zich kan verspreiden naar andere economieën, zullen landen met nauwe banden - met name landen die veel van de schuld bezitten - soms ingrijpen om een ​​wanbetaling te voorkomen. Dit gebeurde in het midden van de jaren negentig toen de Verenigde Staten hielpen Mexicaanse obligaties te redden. En in de nasleep van de wereldwijde recessie van 2008 hebben het Internationaal Monetair Fonds, de Europese Unie en de Europese Centrale Bank Griekenland de broodnodige liquiditeit geboden.

De perfecte tijd om te investeren?

Waar sommige beleggers naar een financiële crisis kijken en chaos zien, zien anderen een kans. Deze beleggers zijn van mening dat wanbetaling een dieptepunt vertegenwoordigt - of iets in de buurt daarvan - voor staatsobligaties. Voor de optimistische belegger is de enige richting voor deze obligaties omhoog.

Een aantal 'gierenfondsen' is gespecialiseerd in precies dit soort activiteiten. Net zoals een incassobureau tegen lage kosten persoonlijke kredietrekeningen koopt, kopen deze fondsen staatsobligaties voor een fractie van hun oorspronkelijke waarde.

Vanwege de economische gevolgen die meestal optreden na een wanbetaling, zoeken beleggers vaak ook naar ondergewaardeerde aandelen. Investeren in in gebreke blijvende landen brengt een redelijk deel van het risico met zich mee, omdat er geen garantie is dat er ooit een rebound zal plaatsvinden. Degenen die vooral zekerheid in hun portefeuille zoeken, moeten waarschijnlijk elders beleggen.

Recente historische voorbeelden zijn echter bemoedigend voor de op groei gerichte belegger. Zo zijn de aandelenmarkten in Rusland, Brazilië en Mexico de afgelopen decennia aanzienlijk toegenomen na een obligatiecrisis. De sleutel is om te zoeken naar bedrijven met concurrentievoordelen en een lage koers-winstverhouding die hun verhoogde risiconiveau weerspiegelt.

Het komt neer op

Er zijn de afgelopen decennia tal van wanbetalingen geweest, met name door landen die in vreemde valuta lenen. Wanneer er sprake is van wanbetaling, stijgt de rente op staatsobligaties snel, waardoor een rimpelingseffect ontstaat in de hele binnenlandse, en vaak de wereldeconomie.